Het lijkt zo mooi. Al die bedrijven die investeren in het
welbevinden van hun medewerkers. Mindfulness, vitaliteit, gelukstrainingen,
positief denken, anti-stresstrainingen. Coaches hebben het er druk mee. Ik ook.
Maar met de populariteit van dit soort trainingen licht ook de keerzijde op.
“Goodness is good for business” zegt het hoofd van de
mindfulness training van Google, Chade-Meng Tan. Als je als baas aardig
bent voor je werknemers, zijn je werknemers aardig voor je klanten en dan zijn
de klanten weer zo aardig zaken te doen met jouw bedrijf, zo redeneert hij.
Iedereen blij. Logisch dat meer bedrijven het voorbeeld van Google volgen. General
Mills, Aetna, BlackRock en Goldman Sachs, zijn maar een paar voorbeelden van
bedrijven die mindfulness trainingen geven voor hun medewerkers.
Positieve verhalen te over. “Bij ons eet niemand zijn lunch
meer achter de computer. Wij gaan met z’n allen naar de kantine, of de stad
in.” Bij een ander wordt er na werktijd niet meer gemaild. Of medewerkers
moeten op vrijdagmiddag hun werktelefoon en laptop inleveren, waar ze een vrij
weekend voor terugkrijgen.
Daar kan toch niet veel tegen zijn? Probeer zelf maar eens de
meest gebruikte gelukstip. Begin een dankbaarheidsdagboek. Noteer iedere dag
drie dingen die je een gevoel van dankbaarheid geven. Je energie neemt met de
dag toe. Meer bewegen, minder op je telefoon kijken, vaker lachen. Je wordt er
niet slechter van.
Maar al die aangeleerde en soms opgelegde vrolijkheid heeft
ook een schaduwkant. Verschillende mensen hebben daar de laatste tijd op
gewezen. Zoals Pascal Bruckner in L’Euphorie
perpétuelle, Barbara Ehrenreich in Bright-Sided,
Micki McGee in Self-Help Inc en
onlangs William Davies met zijn boek The
Happiness Industry. Ik vat de belangrijkste bezwaren even samen.
1. De oorzaak van persoonlijke stress wordt niet aangepakt
Mindfulnesstrainingen helpen om je minder gestrest te
voelen, maar laten de oorzaak van de stress buiten beschouwing. Een belangrijk
advies bij mindfulness is dat je nare gevoelens niet moet afwijzen. Accepteer
het gevoel. Zie het onder ogen, maar maak het niet groter door je druk te maken
over de oorzaken, of te denken dat je het niet zou mogen voelen. Dat helpt om
je minder gestrest te voelen, maar het helpt niet om dingen die niet goed zijn,
te verbeteren.
2. Angst en
onzekerheid nemen toe
In de Happiness
Industry beschrijft William Davies hoe de focus op geluk heeft geleid tot
een industrie van apps die gericht zijn op meting, bewaking en besturing. Zelf
werk ik wel met de app Happify. Als
je die app opent krijg je een vragenlijst over hoe gelukkig je je voelt. Met de
oefeningen die je krijgt, wil je natuurlijk je score verhogen. Als dat lukt, feliciteert
Happify je. Maar gaat je score omlaag, dan heb je niet genoeg je best gedaan.
Hoe kan dat? vraag je je af. Wat heb ik mis gedaan? Waarom lukt het anderen
wel, en mij niet? Dat gevoel te falen neemt helemaal toe als je scores openbaar
worden gemaakt.
3. Leidt niet tot
structurele verbeteringen in de organisatie
Het is mooi als je je boterham niet meer bij de computer eet
en in het weekend gaat wandelen in plaats van mailen. Maar daarmee verandert er
wezenlijk niets in de organisatie. Scheve verhoudingen, onduidelijke afspraken,
tegenstrijdige opdrachten, die verhelp je niet door je alleen op het
welbevinden van het individu te richten.
4. Bevordert sektarisme
Als iedereen altijd maar happy en mindful moet zijn, is dat
niet alleen lastig voor mensen die iets verdrietigs meemaken, maar het creëert ook een eenzijdige visie op
gezond gedrag. De ideologie wordt opgelegd. Het kan ook prettig zijn om je even
af te zonderen en te somberen. Als daar geen ruimte voor is, kan de nadruk op
positiviteit een griezelig keurslijf worden. Tony Hsieh, CEO van Zappo en
auteur van Delivering Happiness,
moedigt bedrijven aan 5 tot 10% van de medewerkers te ontslaan die het minst
geïnteresseerd zijn om mee te doen met geluksprojecten. En in Engeland, waar de
nationale geluksindex is ingevoerd,
worden werklozen nu al gedwongen positief-denken sessies bij te wonen.
5. Vergroot kans op
depressiviteit bij afvallers
Het geloof in mindfulness en geluk kan mensen ook de ogen
doen sluiten voor hun onvermijdelijke beperkingen. Als alles maakbaar is, neemt
bij mislukking het gevoel persoonlijk te falen alleen maar toe. In plaats van
je schouders op te halen over een misser, raak je in de put. Op die manier
creëert de optimalisatie van geluk zijn eigen ziektebeelden zoals depressiviteit en burn-out.
Moet je er als bedrijf dan maar afzien van geluks- en
mindfulness trainingen? Dat hoeft ook weer niet. Wel is het belangrijk om het
geluk van de medewerker niet slechts als middel tot een doel te zien, maar meer
als een doel op zichzelf. Geluk is ten slotte meer dan winst maken.
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten