Mindfulness voor macho's

Hoewel stress het grootste bedrijfsrisico is, is het vaak niet cool of macho om er over te praten," zegt Lodewijk Asscher, minister van Sociale Zaken na een bijeenkomst over stress met werkgevers. In een speciale stressweek begin november wil hij dat binnen alle organisaties het taboe van het onderwerp gaat. Hoe kan dat lukken?

Asscher heeft wel gelijk dat de beeldvorming rond stress niet echt helpt om werknemers ertoe aan te zetten om overmatige stress te voorkomen. Stress is iets voor watjes. Als echte kerel of stoere vrouw heb je daar geen last van. Dat beeld klopt natuurlijk niet, maar het is wel hardnekkig. Het lijkt daarom verstandig om de nadruk niet te leggen op het voorkomen van stress, maar op het bevorderen van aandacht, rust en concentratie. Voor mensen die topprestaties leveren, is dat van het grootste belang. Denk maar aan sporters, acteurs of musici. Voor hen is het toch heel normaal om aan mindfulness of meditatie te doen als ze een topprestatie moeten leveren.

Beter presteren

Een grappig voorbeeld daarvan vond ik laatst in het boek  Nora’s verdwijning, waarin Liza Marklund beschrijft hoe een crimineel baat heeft bij mindfulness. Het boek begint met de marteling van een gewezen politicus met een priem. De martelaar, die zichzelf liever als hulpverlener ziet die cliënten behandelt, gebruikt een priem om de politicus de verblijfplaats van zijn vrouw Nora prijs te geven. De folteraar sluit zijn ogen om zich op zijn ademhaling te concentreren en zijn bewustzijn te vergroten, om vervuld te raken van het hier en nu, één te worden met zijn lichaam, contact te voelen van zijn voetzolen met de rubberen zolen, en zich bewust te worden van het gewicht van het gereedschap in zijn hand. Zijn gedachten dwalen af, hij denkt aan de vuurwapens die hij eigenlijk veel liever gebruikt, maar die op straat meer aandacht trekken dan zijn gereedschapskist. Hij voert zijn gedachten vriendelijk doch beslist terug naar zijn ademhaling. Hij opent zijn ogen en geeft de cliënt nog een kans. Zijn stem is een fluweelzachte fluistering: ‘Waar is ze?’

Zo'n voorbeeld helpt misschien niet om mensen aan de mindfulness te krijgen, maar het laat wel zien in welke richting je moet zoeken om de bestrijding van stress hip te maken: wijs niet op de stress, maar op de prestaties die je kunt leveren als je niet te gestrest bent (een beetje stress helpt meestal wel).

Een goede manier om de vorm van ontspanning te vinden die je nodig hebt om tot grotere prestaties te komen vind je in het boek Tot hier en niet verder. Of iemand nu gehoorzaam is en zich aanpast, of het liefst zijn eigen weg gaat, voor iedereen geldt dat het eigen stresstype en de dominante emotiecirkel bepalend zijn voor de juiste keuze van prestatiebevorderende activiteiten.